Yeezy thuộc về ai khi Kanye West và adidas cắt đứt quan hệ

Việc adidas chấm dứt hợp đồng với Kanye West khiến nhiều người hâm mộ thắc mắc về số phận của Yeezy. Ảnh: Los Angeles Times.

Quyết định cắt đứt quan hệ với Kanye West của adidas tạo ra cuộc tranh cãi trong vấn đề quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến sự hợp tác trị giá hàng tỷ USD. Theo Bloomberg, câu trả lời sẽ phụ thuộc vào chi tiết hợp đồng nam ca sĩ ký với hãng vào năm 2016. Hợp đồng này vốn không được công khai.

Hợp đồng bí mật

Theo luật sư về thương hiệu Josh Gerben, hợp đồng có thể bao gồm các điều khoản chấm dứt, cho phép một bên lấy quyền sở hữu trí tuệ từ bên kia. Hoặc điều khoản “đạo đức” (vấn đề về đời tư) cũng có thể dẫn đến kết thúc hợp đồng sớm.

“Chúng tôi không biết có những gì trong hợp đồng giữa adidas và West. Do đó, không thể biết được cuộc chia ly sẽ diễn ra suôn sẻ hay tồi tệ thế nào”, anh nói.

Trong khi đó, luật sư về đối tác tại Robins Kaplan LLP - David Martinez - cho biết họ có thể kiện tụng hoặc phân xử về mối quan hệ đối tác sụp đổ. Tuy nhiên, hợp đồng thường đã bao gồm cơ chế giải quyết tranh chấp chi tiết. Nếu hợp đồng cho phép cả hai bên duy trì quyền sở hữu trí tuệ, West sẽ có thể tự mình bán quần áo mang mác Yeezy. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 9, West cho biết bản thân muốn duy trì điều này.

Luật sư Zak Kurtz - người thành lập công ty luật Sneaker & Streetwear Legal Services - cho biết những sản phẩm sẽ cần được thiết kế hoàn toàn mới. “Nếu thực sự vẫn muốn bán, anh ấy có thể bán quần áo và giày dép với mác thương hiệu cũ. Tuy nhiên, đó phải là những thiết mới toanh”, Kurtz nhấn mạnh.

Công ty của Kanye West là Mascotte Holdings Inc. Ảnh: BoF.

Thông báo adidas kết thúc mối quan hệ đối tác lâu dài với West được đưa ra sau khi Gap và Balenciaga của Kering công bố không còn quan hệ với nam rapper. Kanye West đã gây tranh cãi về những hành vi của mình, tạo ra chiếc áo phông mang vấn đề nhạy cảm.

“Gã khổng lồ” đồ thể thao của Đức cho biết họ sẽ ngừng sản xuất các sản phẩm mang thương hiệu Yeezy và mọi khoản thanh toán cho Kanye West ngay lập tức. Việc kết thúc mối quan hệ hợp tác được cho là rất tốn kém. Công ty bị thiệt hại bởi dòng giày thể thao của West chiếm gần một nửa lợi nhuận, tương đương 247 triệu USD.

Vấn đề phân chia

adidas cho biết họ sở hữu “quyền thiết kế đối với các sản phẩm hiện có” và sự kết hợp màu sắc của đôi giày trong quá khứ và tương lai. Các hồ sơ với Văn phòng Sáng chế và Thương hiệu Mỹ (USPTO) cho thấy adidas đã nhận được loạt bằng sáng chế thiết kế cho giày Yeezy Boost 350 vào năm 2017 và 2018. Đôi giày được tạo ra bởi Nic Galway - phó chủ tịch thiết kế toàn cầu của hãng.

Theo Kurtz, Kanye West đã cấp phép cho adidas sử dụng nhãn hiệu và tài sản trí tuệ của anh - Yeezy và YZY - để sản xuất giày, quần áo. Hãng thời trang thể thao này cũng tham gia vào khâu sản xuất và thiết kế. Đó là lý do tên họ có trong tất cả bằng sáng chế thiết kế.

Theo báo cáo của Forbes vào năm 2019, thỏa thuận của West với adidas đã mang lại cho anh 15% tiền bản quyền đối với các sản phẩm Yeezy bán ra. Tuy nhiên, hồi tháng 9, anh nói bản thân muốn đàm phán lại để đạt được thỏa thuận 20% trọn đời.

Công ty của West là Mascotte đã nộp đơn đăng ký 164 nhãn hiệu liên quan đến Yeezy, bao gồm “Yeezy”, “Donda” và “Yeezus”. Các nhãn hiệu được gắn với giày dép, quần áo thể thao, thực phẩm, đồ uống đến mỹ phẩm và các sản phẩm trong metaverse.

Không giống những đôi giày Yeezy khác, West đã nhận được bằng sáng chế thiết kế cho Yeezy Slide vào năm 2020. Trong một bài đăng trên trang cá nhân đã bị xóa từ tháng 6, West đã cáo buộc adidas tạo ra Yeezy Slides nhái.

Giá trị thương hiệu

Theo các chuyên gia, sự kiện này là một lời cảnh báo cho các công ty. Họ cần phải rõ ràng trong các khâu khi thực hiện giao dịch hợp tác thương hiệu. Cái “bắt tay” với người nổi tiếng thường giúp tăng doanh số bán hàng, thu hút người tiêu dùng và cũng có thể gây rủi ro kinh tế. Khi lợi nhuận lớn, rủi ro cũng tăng cao.

Về lý thuyết, adidas có thể tiếp tục bán những thiết kế giống với giày Yeezy miễn là họ không sử dụng nhãn hiệu do Kanye West sở hữu. Tuy nhiên, Gerben cho biết những tranh cãi xung quanh mối quan hệ hợp tác đã làm giảm giá trị của các thiết kế đến từ adidas.

“Nếu adidas định hướng tới việc sử dụng bất kỳ sản phẩm nào giống với thứ họ đã làm với West, tôi không nghĩ điều đó sẽ diễn ra tốt đẹp. Về cơ bản, đó là sự mất mát hoàn toàn đối với họ”, anh nói.