Làm sao sớm nhận biết trẻ mắc tay chân miệng độ nặng?

Dưới đây là giải đáp của PGS-TS-BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Khoa Hồi sức nhiễm - Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM), Trưởng Bộ môn Nhi, Trường ĐH Y dược TP HCM, về những thắc mắc liên quan bệnh tay chân miệng.

Nốt hồng ban ở trẻ mắc tay chân miệng. Ảnh: Hải Yến

Theo PGS Nguyên, trẻ mắc bệnh tay chân miệng nặng khi có viêm não, màng não, tủy sống hay viêm cơ tim, màng ngoài tim, rối loạn nhịp tim. Để sớm biết trẻ bị các tổn thương nặng này, cha mẹ có thể theo dõi các biểu hiện sau.

Cụ thể: Nếu viêm não, màng não sớm trẻ sẽ có biểu hiện lừ đừ; hay kích thích, quấy khóc; bú kém; nôn ói; giật mình; chới với; run chi. Chỉ cần có một trong các dấu hiệu trên là biểu hiện thần kinh sớm.

Khi tổn thương nặng hơn sẽ có các triệu chứng trên nhiều, thường xuyên hơn hoặc kéo dài hơn. Kế đến là yếu chi, rung giật, đi loạng choạng, ngủ gà.

Nặng hơn nữa là co giật, chi vã mồ hôi, ẩm lạnh, mạch nhanh, huyết áp tăng lên, thở nhanh hơn hay có nhịp thở không đều; tri giác rối loạn trẻ lơ mơ, không còn tỉnh táo.

3 diễn tiến trên gọi là tay chân miệng nặng độ 2, 3. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ qua độ 4 (suy hô hấp, sốc, mê), nguy cơ tử vong sẽ cao.

Bên cạnh đó, trẻ sẽ có nguy cơ nặng khi dưới 5 tuổi (trước đây 3 tuổi, sau dịch COVID-19 các cháu ít tiếp xúc, không có kháng thể bảo vệ gọi là nợ miễn dịch). Trẻ sốt cao trên 38 độ hơn 2 ngày. Nếu biết bắt mạch hay có máy đo nhịp tim trên 140 lần/phút.

Khi trẻ mắc tay chân miệng, có các nguyên tắc cần biết gồm: Uống nhiều nước, sữa (có thể uống sữa lạnh vì giúp giảm đau khi có sang thương ở miệng); ăn đủ chất; uống paracetamol để giảm sốt khi trẻ sốt, giảm đau khi có sang thương ở miệng. Cùng với đó, theo dõi có các dấu hiệu nặng hơn khi bắt đầu có các biểu hiện thần kinh sớm để đưa trẻ đến cơ sở y tế.

PGS Nguyên cho biết Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đã có vắc-xin virus bất hoạt ngừa tay chân miệng cho trẻ lần lượt năm 2015 và 2022. Tuy nhiên, nước ta hiện chưa có vắc-xin phòng bệnh này.

Để phòng tránh bệnh tay chân miệng cho trẻ, PGS Nguyên khuyến cáo khi trẻ bệnh cần cách ly cho đến khi hết bóng nước, hết đau miệng (khoảng 7 ngày). Bên cạnh đó, rửa tay là biện pháp quan trọng; mang khẩu trang; vệ sinh bề mặt, các đồ chơi của trẻ.