Số mắc HIV mới vẫn gia tăng, thách thức mục tiêu chấm dứt đại dịch HIV/AIDS vào 2030
Cơ quan Quản lý dược châu Âu (EMA) đã cấp phép cho lưu hành sản phẩm có hoạt chất cabotegravir của ViiV Healthcare (do GSK sở hữu chủ yếu). Hiện tại, đây là thuốc dạng tiêm để phòng ngừa lây nhiễm HIV đầu tiên và duy nhất được cấp phép tại Liên minh châu Âu.
Sản phẩm có chứa cabotegravir tác dụng kéo dài này có ưu điểm là chỉ tiêm 6 mũi mỗi năm thay vì phải uống 1 viên mỗi ngày (uống 365 viên/1 năm) như trước đây, giảm thiểu số lần sử dụng nhưng vẫn giữ được hiệu quả phòng ngừa, đồng thời tăng khả năng tuân thủ sử dụng hơn.
Mặc dù hiệu quả nhưng các tổ chức vẫn khuyến nghị những người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV khi sử dụng sản phẩm chứa cabotegravir tác dụng kéo dài này vẫn phải sử dụng biện pháp quan hệ tình dục an toàn.
Để chấm dứt đại dịch HIV, việc quan trọng nhất vẫn là phòng ngừa.
Thuốc có tác dụng phụ?
Tác dụng phụ chủ yếu là phản ứng xung quanh chỗ tiêm như đau nhức và ửng đỏ chỗ tiêm, điều này có thể cải thiện bằng cách sử dụng thuốc giảm đau và chườm đá.
Bên cạnh đó, có thể gặp một số phản ứng khác như sốt, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, buồn nôn, chóng mặt, phát ban, mất ngủ... hoặc nghiêm trọng hơn như dị ứng, trầm cảm, thay đổi tâm trạng. Hầu hết các tác dụng phụ nhẹ có thể biến mất trong vòng vài ngày hoặc vài tuần.
Có thêm thuốc dùng đường tiêm ngừa HIV
Khi sử dụng sản phẩm này, người dùng được bắt đầu bằng một mũi tiêm 600mg (3ml) duy nhất và lặp lại mũi tiêm này sau một tháng. Sau lần tiêm thứ hai, liều tiêm tiếp tục được khuyến nghị là một mũi tiêm 600mg (3ml) mỗi hai tháng một lần.
Có thể dùng viên uống cabotegravir trong khoảng một tháng trước khi bắt đầu tiêm lần đầu tiên để đánh giá khả năng dung nạp của thuốc.
Dạng uống có một số tác dụng phụ sau khi sử dụng như buồn nôn, tiêu chảy trong tháng đầu tiên nhưng nhìn tổng thể nó vẫn an toàn. Thực tế hiện tại không thể khẳng định được cabotegravir dạng tiêm hay dạng uống tốt hơn, nó tùy thuộc vào sự lựa chọn của người dùng trong các hoàn cảnh khác nhau.
Ví dụ khi đang sử dụng cabotegravir dạng uống một viên mỗi ngày nhưng vì sự bất tiện, hay quên vẫn có thể đổi sang cabotegravir dạng tiêm này.
Những ai có nguy cơ cao lây nhiễm HIV cần phải dự phòng?
Nam có quan hệ tình dục đồng giới.
Người chuyển giới nữ.
Người bán dâm.
Người tiêm chích ma túy.
Bạn tình của người nhiễm HIV mà người nhiễm HIV đó chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV chưa đạt dưới ngưỡng phát hiện vi rút (vẫn còn trên 200 bản sao/ml máu).
Những ai cần cẩn trọng khi muốn sử dụng cabotegravir để dự phòng nhiễm HIV?
Người có HIV dương tính.
Người có bệnh lý về thận, gan.
Người có dấu hiệu nhiễm HIV cấp hoặc có khả năng mới nhiễm HIV.
Người nhẹ cân (dưới 35kg).
Người phơi nhiễm với HIV trong vòng 72 giờ qua.
Cabotegravir bản chất là thuốc kháng vi rút, không phải vắc xin. Vắc xin giúp cơ thể tạo ra kháng thể ngừa bệnh lâu dài, còn cabotegravir thì không, vì vậy phải dùng định kỳ và đúng liều theo hướng dẫn.
Chúng ta cần lưu ý rằng không có bất cứ biện pháp dự phòng nào đạt hiệu quả tuyệt đối 100%, quan hệ tình dục an toàn, như sử dụng bao cao su, vẫn là những biện pháp cần thiết, tránh tình trạng chủ quan gây nhiều hệ lụy.