Nguy cơ mù mắt do điều trị zona thần kinh bằng đậu xanh giã nát

Ngày 11/1, thông tin với Người Đưa Tin, BSCKII Nguyễn Tiến Thành - Thành viên Hội da liễu Việt Nam cho biết, thời gian gần đây, số lượng bệnh nhân tự điều trị zona gây biến chứng tăng cao (1 tháng gặp 5-10 trường hợp điều trị zona có biến chứng: Sẹo, đau kéo dài nhiều tháng…).

Đặc biệt là những trường hợp mắc bệnh zona vùng mặt, vùng ngực (dân gian thường gọi giời leo) tự ý điều trị tại nhà bằng cách đắp lá, đậu xanh, thuốc tím, tự bôi đắp thuốc không đúng làm bệnh nặng thêm và để lại nhiều biến chứng.

Gần đây nhất, bệnh nhân N.V.T (45 tuổi) được bác sĩ thăm khám với tình trạng đám mụn nước một bên trán sưng đỏ, lan rộng xuống hố mắt, sống mũi, mắt phải bỗng dưng mờ hơn trước, qua thăm khám hướng đến chẩn đoán bệnh zona thần kinh. 

Theo lời của nam bệnh nhân, ông mắc bệnh được 5 ngày, nghĩ rằng bệnh “giời leo” điều trị đơn giản, học theo cách xưa ông bà hay làm, ông T. lấy đậu xanh giã nát và đắp lên các nốt mụn nước.

Người đàn ông tự ý điều trị zona thần kinh tại nhà bằng cách đắp lá, đậu xanh... (Ảnh: BSCC).

Tuy nhiên, càng đắp thì các vết lở nặng hơn, đau nhức nhiều sau đó ông T. tiếp tục được khuyên dùng gói bột vệ sinh phụ nữ để đắp lên vùng tổn thương, sau 2 ngày điều trị thấy sưng nề đau nhức không chịu được, không mở được mắt… 

BS. Tiến Thành nhận định, bệnh nhân bị zona thần kinh nhưng không điều trị đúng cách dẫn đến nhiễm khuẩn, vùng da trán sưng nề, giác mạc bị tổn thương nguy cơ bị sẹo giác mạc, giảm thị lực nếu để lâu không điều trị sớm.

Bệnh nhân cần được dùng kháng sinh, thuốc ức chế virus, thuốc giảm đau, chăm sóc tại chỗ, chiếu laser để giảm nề, giảm đỏ.

Theo chuyên gia da liễu, zona thần kinh là một bệnh phổ biến, người dân thường nhầm lẫn viêm da tiếp xúc do côn trùng, cơn đau thắt ngực (bệnh lý tim mạch), đau nửa đầu…, rất ít bệnh nhân tìm đến các sơ sở y tế để điều trị trong "thời gian vàng" quan trọng (từ 24 đến 72 giờ sau khi bệnh xuất hiện tổn thương). Hầu hết đều đến muộn, từ đó gây những biến chứng rất nặng nề, phải điều trị và phục hồi rất lâu. 

Bệnh Zona (Hespes zoster) là một bệnh da thần kinh, do sự tái hoạt của virus Varicella zoster (VZV) tại các hạch cảm giác. Sau khi nhiễm virus Varicella zoster (VZV) tiên phát với biểu hiện trên lâm sàng là bệnh thủy đậu, virus khu trú ở hạch thần kinh cảm giác.

Cơ thể sinh miễn dịch để bảo vệ cơ thể, với vai trò quan trọng của miễn dịch qua trung gian tế bào (CMI) nên virus tồn tại mà không biểu hiện bệnh.

Bệnh zona là do sự tái hoạt của virus VZV, khi hệ thống miễn dịch qua trung gian tế bào bị suy giảm: người già yếu, người được ghép thận, ghép tủy xương, nhiễm HIV, ung thư, dùng thuốc ức chế miễn dịch lâu ngày (thuốc trị hen suyễn, viêm khớp).

BS.Tiến Thành cho rằng, zona thần kinh nếu không được can thiệp điều trị đúng có thể gây biến chứng, thậm chí nguy cơ mù lòa.

Các dấu hiệu nhận biết bệnh zona thần kinh được bác sĩ chỉ ra cụ thể là: 

Trước khi tổn thương mọc 2-3 ngày thường sẽ có cảm giác báo hiệu như: rát dấm dứt, đau vùng sắp mọc tổn thương kèm theo triệu chứng toàn thân ít hoặc nhiều như mệt mỏi, đau đầu… Hạch ngoại vi lân cận có thể sưng và đau.

Vị trí thường khu trú tập trung ở những vị trí đặc biệt và chỉ có một bên của cơ thể dọc theo các đường dây thần kinh, nhưng cá biệt có thể bị cả hai bên hay lan toả.

Tổn thương cơ bản: Thường bắt đầu là các mảng đỏ, nề nhẹ, gờ cao hơn mặt da, hình tròn, bầu dục lần lượt nổi dọc dây thần kinh, rải rác hoặc cụm lại thành dải, thành vệt, sau 1-2 giờ trên mảng đỏ xuất hiện những mụn nước chứa dịch trong, căng khó vỡ, các mụn nước tập trung thành cụm ( như chùm nho), về sau đục, vỡ, xẹp để lại sẹo (nếu nhiễm khuẩn).

Trước hoặc cùng với mọc tổn thương ở da thường nổi hạch sưng và đau ở vùng tương ứng và là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán.

Thời gian điều trị bệnh tốt nhất trong vòng 72 giờ sau khi có tổn thương da. Sau thời gian này, virus đã xâm nhập và gây tổn thương vào các rễ và dây thần kinh liên quan. Nếu kéo dài bệnh sẽ gây nhiều biến chứng, thường gặp nhất là đau dây thần kinh nhiều tháng, có khi kéo dài nhiều năm.

Nếu bệnh khu trú tại vùng trán, hốc mắt, mũi có thể làm giảm thị lực hoặc mất thị lực hoàn toàn; hoặc ở má có thể gây tổn thương làm liệt mặt, méo miệng…

Trước tình trạng nhiều bệnh nhân mắc bệnh zona tự điều trị tại nhà BS.Tiến Thành cảnh báo: “Khi tổn thương bị vỡ dễ tạo mủ dẫn tới biến chứng viêm loét vùng da. Áp dụng bài thuốc dân gian chữa không đúng cách, không đúng thời điểm sẽ gây viêm nhiễm, bội nhiễm và nhiễm trùng vết thương để lại sẹo vĩnh viễn, đau sau zona sẽ kéo dài nhiều tháng”.

Đồng thời khuyến cáo, khi phát hiện triệu chứng zona thần kinh, cần thăm khám tại các bệnh viện, các chuyên khoa da liễu để được hướng dẫn điều trị càng sớm càng tốt. Nếu không được can thiệp điều trị đúng, zona có thể gây biến chứng: nhiễm trùng, sẹo xấu vĩnh viễn, đau nhức kéo dài, liệt dây thần kinh, viêm màng não, mù lòa....