Kem chống nắng là một “lớp bảo vệ” cho làn da đã quá quen thuộc và được hầu hết mọi người sử dụng mỗi khi ra đường ban ngày. Việc sử dụng kem chống nắng luôn được các chuyên gia khuyến khích. Thế nhưng, có một làn sóng phản đối không nhỏ việc mọi người dùng kem chống nắng khi đi biển. Lý do cho việc này rất đơn giản nhưng khó giải quyết: kem chống nắng gây hại cho môi trường biển.
Con đường kem chống nắng gây ô nhiễm môi trường biển
Các nghiên cứu cho thấy kem chống nắng có thể gây ra hiện tượng tẩy trắng san hô, gây hại cho sinh vật biển và ảnh hưởng đến chất lượng nước ngay cả ở nồng độ phù hợp với môi trường.
Mỗi năm có khoảng 10 triệu tấn chất lọc tia UV được sản xuất cho thị trường toàn cầu. Trong đó, ước tính có khoảng 6.000-14.000 tấn kem chống nắng được thải vào các vùng rạn san hô hàng năm do vô tình bị trôi ra từ làn da của người bơi lội. Khoảng 25% lượng kem chống nắng chúng ta thoa lên da sẽ bị trôi đi trong vòng 20 phút sau khi xuống nước.
Kem chống nắng là thủ phạm góp phần tẩy trắng san hô dưới biển
Cho đến nay, hầu hết các nghiên cứu điều tra tác động tiềm ẩn của kem chống nắng đối với môi trường biển đều tập trung vào khí hậu nhiệt đới. Các chất lọc tia UV hóa học, chẳng hạn như oxybenzone, đã được quan sát thấy là gây ra hiện tượng tẩy trắng san hô hoàn toàn và nhanh chóng cả trong điều kiện phòng thí nghiệm ở nồng độ môi trường và ở Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương và Biển Đỏ.
Có bằng chứng cho thấy các chất lọc tia UV hóa học có thể truyền từ mẹ sang con ở cá heo, có thể gây stress oxy hóa (quá trình sản sinh các hóa chất phản ứng mạnh có thể bật và tắt các quá trình sinh học) ở rùa biển và tích tụ trong động vật có vú ở biển và cá. Chúng gây ra tỷ lệ tử vong, tổn thương DNA và giảm khả năng tồn tại của tế bào ở trai, sò, tảo và nhím biển. Các chất lọc tia UV vô cơ cũng có liên quan đến độc tính biển.
Lựa chọn kem chống nắng an toàn cho bạn và môi trường như thế nào?
Tại Hawaii và Palau, một số chất lọc tia UV hóa học bao gồm oxybenzone và octinoxate đã bị chính phủ cấm do có liên quan đến hiện tượng tẩy trắng san hô. Tuy nhiên, các hợp chất này và nhiều hợp chất khác vẫn được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu.
Nhiều thương hiệu cạnh tranh đang bắt đầu sản xuất kem chống nắng với nhãn ghi rằng chúng "an toàn cho rạn san hô" hoặc "thân thiện với san hô". Các thuật ngữ này ám chỉ một công thức thân thiện với môi trường và người tiêu dùng có thể cảm thấy có “nghĩa vụ đạo đức” phải mua. Tuy nhiên, việc sử dụng các thuật ngữ này không được kiểm soát.
Mặc dù một số sản phẩm này có thể không chứa oxybenzone hoặc octinoxate, nhưng thay vào đó, chúng có khả năng chứa các chất lọc tia UV hóa học khác mà cũng chưa được khoa học chứng minh là an toàn cho rạn san hô, chẳng hạn như octocrylene - chất này dù sao cũng bị phân hủy thành oxybenzone.
Vậy kem chống nắng nào là tốt nhất? Đầu tiên, người dùng được khuyến cáo nên xem xét kỹ các thành phần. Hãy kiểm tra xem sản phẩm có chứa chất lọc tia UV hóa học hay khoáng chất không? Nghiên cứu đang nhanh chóng gia tăng trong lĩnh vực này để hiểu rõ hơn về hậu quả môi trường của các thành phần kem chống nắng, nhưng nghiên cứu hiện tại chủ yếu cho thấy rằng chất lọc tia UV khoáng chất ít có tác động bất lợi hơn đến môi trường biển so với chất lọc tia UV hóa học, trong đó titan dioxit thường được cho là ít độc hơn oxit kẽm.
Bên cạnh đó, hãy chú ý đến các thành phần PFAS tiềm ẩn trong các sản phẩm chống nước như polyfluoroalkyl-phosphate-ester hoặc PAP và polytetrafluoroethylene hoặc PETE. Khi lựa chọn giữa dạng xịt và dạng kem, hãy nhớ rằng các hạt trong bình xịt không phải lúc nào cũng bám hết vào da bạn. Nhiều hạt sẽ bám trên cát hoặc nước và đó là một con đường khác xâm nhập vào môi trường biển.
Khi nhận thức về kem chống nắng là chất gây ô nhiễm biển ngày càng tăng, các thương hiệu cần minh bạch khi đưa ra các tuyên bố thân thiện với môi trường và đầu tư nhiều hơn vào việc phát triển các giải pháp thay thế xanh hơn. Các chính sách mạnh mẽ hơn có thể đảm bảo rằng kem chống nắng đang được sản xuất với các hợp chất không chỉ hiệu quả trong việc bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời mà còn an toàn cho môi trường.
Nguồn: The Conversation