Các kim tự tháp Ai Cập luôn là biểu tượng huyền thoại, thu hút trí tò mò của nhân loại suốt hàng ngàn năm. Nhưng ngay cả ngày nay, vẫn còn rất nhiều điều chúng ta chưa biết về những công trình kỳ vĩ này. Chẳng hạn, bí mật bên trong khoảng không khổng lồ bị niêm phong trong Đại Kim Tự Tháp Giza suốt 4.500 năm, hay cách các vật liệu xây dựng được vận chuyển đến công trường, vẫn chưa được giải đáp.
Tuy nhiên, hãy bắt đầu với một câu hỏi cơ bản hơn: Đại Kim Tự Tháp Giza, biểu tượng nổi bật nhất của các kim tự tháp Ai Cập, thực sự có bao nhiêu mặt?
Nếu bạn đoán là bốn, bạn đã sai. Nếu bạn nghĩ là ba hay năm, thì bạn có vẻ hơi rối về hình học. Số mặt chính xác của Đại Kim Tự Tháp Giza đã không được xác nhận, ít nhất là bởi con người hiện đại, cho đến khi phi công Không quân Hoàng gia Anh P. Groves chụp được ảnh từ trên cao vào năm 1926. Từ góc nhìn này, có thể thấy rằng các mặt của kim tự tháp thực chất bị lõm đáng kể ở giữa.
"Đại Kim Tự Tháp Giza có một đặc điểm đáng kinh ngạc là các mặt của nó hơi lõm dọc theo đường trung tâm từ chân đến đỉnh," Akio Kato, từ Khoa Toán học và Vật lý tại Đại học Kanagawa, Nhật Bản, giải thích trong một bài nghiên cứu năm 2023.
Theo ông Kato, các cạnh lõm này làm cho Đại Kim Tự Tháp trở thành một kim tự tháp bát giác lõm, thay vì là một kim tự tháp vuông thông thường. Độ lõm này quá tinh tế để có thể nhận ra từ mặt đất nhưng lại dễ dàng quan sát từ trên không.
Kato cũng cho biết, thiết kế độc đáo này có thể liên quan đến sự ổn định lâu dài của kim tự tháp trước những thách thức khắc nghiệt của tự nhiên như áp lực trọng lực cao, động đất và bão mưa. Trong bài nghiên cứu của mình, ông viết: "Các lớp nghiêng cùng với phần móng gia cố là cần thiết để duy trì sự ổn định lâu dài của kim tự tháp trước các lực tự nhiên khắc nghiệt... Các tác động này khác nhau rõ rệt giữa phần lõi của các lớp nghiêng và phần lõi của các lớp hoàn toàn bằng phẳng. Trong khi các lớp nghiêng có thể chặt lại và trở nên mạnh mẽ hơn theo thời gian, thì các lớp phẳng có xu hướng bị phá hủy và yếu đi."
Thiết kế có chủ đích hay tình cờ?
Người Ai Cập cổ đại chắc chắn là những kỹ sư tài ba – minh chứng rõ nhất chính là việc các kim tự tháp vẫn đứng vững đến ngày nay. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa họ không mắc sai lầm. Nhiều hành lang và phòng kín trong Đại Kim Tự Tháp đã bị bỏ dở bởi các nhà xây dựng khi chúng được phát hiện là không ổn định. Điều này khiến các nhà khoa học không chắc chắn rằng thiết kế các cạnh lõm là một lựa chọn có chủ đích để tăng độ bền hay chỉ là một sự tình cờ may mắn.
Dù thế nào đi nữa, sự tinh tế trong kỹ thuật xây dựng của người Ai Cập cổ đại vẫn là một điều đáng kinh ngạc, tiếp tục thách thức sự hiểu biết của nhân loại và khơi nguồn cảm hứng cho các nghiên cứu hiện đại.