Vào tháng 2/2018, Devin Buckley, chàng trai 18 tuổi vốn khỏe mạnh trước đây bỗng phát hiện ra mình thường xuyên bị chóng mặt mỗi khi đi vào phòng tắm. Cậu cũng giảm cân nhanh chóng, gặp các vấn đề về dạ dày và mệt mỏi cực độ mà không rõ nguyên nhân.
Trung tâm y tế trong Đại học Arizona ở Tucson, nơi Buckley theo học, không thể tìm ra nguyên nhân tình trạng của cậu. Cho tới khi về nhà ở Chicago trong kì nghỉ xuân và đi khám vì khó thở thì Backley mới được chẩn đoán bị sốt Valley.
"Tôi đã rất kinh ngạc khi biết mình nhiễm một căn bệnh nghiêm trọng đến vậy. Ban đầu, bác sĩ nghĩ tôi bị ung thư. Chắc chắn căn bệnh này phải nghiêm trọng đến mức nào thì các bác sĩ mới nghĩ ngay đến khả năng ung thư đầu tiên như vậy", Buckley chia sẻ.
Trước khi được chẩn đoán, Devin Buckley là một thiếu niên năng động và hướng ngoại. Ảnh: Lịch sự Devin Buckley
Sốt Valley là một bệnh nhiễm trùng do hít phải bào tử của nấm coccidioides. Các bào tử có thể tồn tại trong đất ở các vùng có nhiệt độ cao và hạn hán. Khi bụi bẩn bị xáo trộn - thông qua xây dựng, gió hoặc thậm chí là người đi bộ - các bào tử có thể bay vào không khí.
Theo Bộ Y tế Công cộng California, 97% tất cả các trường hợp sốt Valley ở Hoa Kỳ được báo cáo ở Arizona và California. Nhưng phạm vi bệnh đang ngày càng lan rộng. Một nghiên cứu trên tạp chí GeoHealth dự đoán rằng, do biến đổi khí hậu, phạm vi của sốt Valley có thể lan rộng tới biên giới Canada vào cuối thế kỷ này.
Bệnh sốt Valley đang ngày càng lan rộng ở Mỹ
Khoảng 20.000 trường hợp sốt Valley đã được báo cáo vào năm 2019 tại Mỹ, nhưng Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) nước này nói rằng đây có thể là một con số chưa chính xác. Mặc dù có thể dễ dàng được chẩn đoán bằng xét nghiệm máu, nhưng bệnh sốt Valley từ lâu đã bị chẩn đoán sai do cả người dân và bác sĩ đều chưa hiểu rõ về căn bệnh này.
Phần lớn những người bị sốt Valley có thể không bao giờ biết họ mắc bệnh. Các triệu chứng của bệnh thường giống như nhiễm virus đường hô hấp, bao gồm mệt mỏi, ho, sốt, khó thở và đau cơ.
Theo CDC Hoa Kỳ, trong 5-10% trường hợp, nhiễm trùng có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng, lâu dài ở phổi.
Sốt Valley có thể khó điều trị. Một số bệnh nhân mắc bệnh cần dùng thuốc kháng nấm trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Điều này có thể gây ra các tác dụng phụ khó chịu như rụng tóc, môi nứt nẻ và khô da.
Buckley đã phải nhập viện nhiều lần kể từ khi được chẩn đoán vào năm 2018, trong đó có 3 lần được đặt máy thở. Ảnh: Devin Buckley
Như trường hợp của Buckley, trong những năm sau khi được chẩn đoán mắc sốt Valley, căn bệnh đã lan từ phổi đến cột sống và chân của nam thanh niên này. Cậu phải đặt máy thở ba lần, gần đây nhất là vào năm 2021. "Có thời điểm, tôi phải thở máy 100%. Các bác sĩ nói mẹ tôi hãy chuẩn bị tinh thần chào tạm biệt tôi mãi mãi", Buckley nói.
Buckley đã phải học lại cách đi đứng, tự ăn và hoàn thành các công việc cơ bản hàng ngày. Cuộc sống của cậu hoàn toàn khác so với trước khi bị bệnh, với đầy những cuộc hẹn với bác sĩ, ca phẫu thuật và thời gian nằm viện.
Hy vọng về một loại vắc-xin có hiệu quả phòng bệnh
Theo CDC Hoa Kỳ, các nhà khoa học đã cố gắng phát triển một loại vắc-xin cho bệnh sốt Valley từ những năm 1960. Vào những năm 1980, họ thử nghiệm ứng loại vắc-xin cuối cùng trên người, nhưng không hoạt động.
Trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu tại Đại học Y khoa Arizona ở Tucson đã phát triển một loại vắc-xin có hiệu quả cao ở chó (giống như con người, chó cũng dễ bị sốt Valley). Vắc-xin hai liều sử dụng phiên bản của loại nấm coccidioides đã làm biến đổi gene để nó không thể gây bệnh, nhưng vẫn có thể "huấn luyện" hệ miễn dịch nhận biết và phản ứng với các bệnh nhiễm trùng trong tương lai.
Tiến sĩ Lisa Shubitz, bác sĩ thú y và nhà khoa học nghiên cứu tại Đại học Y khoa Đại học Arizona, đã dẫn đầu nỗ lực phát triển vắc-xin sốt Valley cho chó. Ảnh: Noelle Haro-Gomez/Đại học Y tế Arizona
Vắc xin này có thể được Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ phê duyệt để sử dụng cho chó vào đầu năm 2024. Nếu đúng như vậy, đây sẽ là lần đầu tiên Hoa Kỳ phê duyệt một loại vắc xin để bảo vệ chống nhiễm nấm ở động vật hoặc người.
Tiến sĩ John Galgiani, giám đốc Trung tâm nghiên cứu về Sốt Valley tại Đại học Y khoa Đại học Arizona, cho biết: "Tôi thực sự khá hy vọng về một ứng cử viên vắc-xin sáng giá có thể có hiệu quả và được sử dụng".
Sốt Valley là bệnh gì?
Sốt Valley là một bệnh nhiễm trùng phổi. Sốt Valley là một bệnh nhiễm trùng do hít phải bào tử của nấm coccidioides. Các bào tử có thể tồn tại trong đất ở các vùng có nhiệt độ cao và hạn hán. Khi bụi bẩn bị xáo trộn - thông qua xây dựng, gió hoặc thậm chí là người đi bộ - các bào tử có thể bay vào không khí.
Sau bao lâu các triệu chứng sốt Valley mới phát triển?
Thường mất từ 1-4 tuần.
Có phải một số người có nguy cơ mắc bệnh sốt Valley cao hơn không?
Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh này như nhau. Tuy nhiên, khi bị nhiễm, một số người có nhiều nguy cơ lan sang các bộ phận khác của cơ thể cao hơn. Những người có hệ miễn dịch kém cũng có nguy cơ mắc bệnh cao. Người trong độ tuổi 60 - 79 chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các trường hợp được báo cáo.
Triệu chứng của bệnh sốt Valley như thế nào?
Khoảng 2/3 số người bị nhiễm không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào, hoặc có triệu chứng nhẹ và thậm chí không cần điều trị. Những người phải điều trị thường gặp các triệu chứng bao gồm mệt mỏi, ho, đau ngực, sốt, phát ban, nhức đầu và đau khớp. Đôi khi các vết đỏ trên da cũng xuất hiện. Trong khoảng 5% trường hợp, các nốt sần phát triển trên phổi của bệnh nhân sốt Valley có thể trông giống như ung thư phổi trong chụp X quang ngực.
Có thuốc chủng ngừa sốt Valley không?
Hiện tại chưa có thuốc chủng ngừa.
Sốt Valley có lây không?
Không. Bạn không thể lấy nó từ người khác hoặc từ một con vật.
Phòng ngừa sốt Valley như thế nào?
Hãy cố gắng tránh các khu vực đặc biệt nhiều bụi, như khu vực xây dựng mới. Nếu bên ngoài có gió, hãy cố gắng ở trong nhà.
