Theo các bác sĩ nội tiết và da liễu, thuốc tránh thai vẫn có thể được dùng trong điều trị mụn nhưng tuyệt đối không được tùy tiện vì có nhiều tác dụng phụ.
Rối loạn kinh nguyệt, tắc động mạch phổi
Nữ sinh N.A. (15 tuổi, ngụ Hà Nội) đang ở độ tuổi dậy thì, trên mặt xuất hiện nhiều mụn trứng cá. Mặc dù đã uống nhiều loại thuốc, sử dụng các loại mỹ phẩm nhưng mụn trứng cá ngày càng nhiều hơn khiến A. ngại giao tiếp với mọi người.
Sau đó, cô gái nghe bạn bè mách uống thuốc tránh thai để trị mụn, liền áp dụng theo. Sau hai tháng sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày, tình trạng mụn của A. không những không thuyên giảm, mà còn rối loạn kinh nguyệt, thường xuyên buồn nôn, chóng mặt...
Mới đây, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) thông tin về một bệnh nhân nữ 34 tuổi thường xuyên dùng thuốc tránh thai trong 10 năm qua, mỗi tháng trung bình 12 - 15 viên. Việc lạm dụng thuốc khiến bệnh nhân bị tắc động mạch phổi.
Dù bác sĩ điều trị chưa nói rõ lý do bệnh nhân này lạm dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài nhưng thực tế hiện nay rất nhiều người tự ý mua thuốc tránh thai hằng ngày về uống để trị mụn.
Thường đây là những người có mụn kéo dài nhiều năm, đã điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau từ bôi, uống thuốc đến xâm lấn nhưng vẫn không thuyên giảm. Thuốc tránh thai như là "vị cứu tinh" cuối cùng trong hành trình trị mụn.
Có thể dùng, nhưng...
Bác sĩ Vũ Thị Phương Thảo - trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Da liễu TP.HCM - cũng cho hay trong y khoa hiện tại, thuốc tránh thai có thể được sử dụng điều trị mụn trứng cá trong các trường hợp như có kèm theo rối loạn nội tiết tố, mụn ở người trưởng thành (>25 tuổi), thất bại với các phương pháp điều trị khác...
"Thế nhưng những trường hợp này cần làm thêm các xét nghiệm để tầm soát tình trạng rối loạn nội tiết tố", bác sĩ Thảo lưu ý thêm.
Theo bác sĩ Phan Chí Thành, chánh văn phòng Trung tâm đào tạo, Bệnh viện Phụ sản trung ương (Hà Nội), thuốc tránh thai là loại thuốc dùng với mục đích tránh thai và không thể dùng tùy tiện khi chưa có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt trong trường hợp dùng với mục đích trị mụn.
Mặc dù thuốc tránh thai trên thực tế vẫn được bác sĩ kê đơn để điều trị mụn trứng cá. Thuốc tránh thai sử dụng điều trị mụn trứng cá dựa vào sự ức chế nồng độ testosterone (là một loại nội tiết androgen) trong cơ thể, dẫn đến lượng dầu sản xuất bởi tuyến bã giảm xuống, hạn chế nguy cơ gây ra mụn.
Với một số người da nhờn, mụn, nếu tự ý dùng thuốc tránh thai thì vô tình da cũng bớt mụn, bớt nhờn hơn và đẹp lên. Ngược lại, nếu người có da khô mà dùng thuốc thì không những da không đẹp mà còn có thể bị nám", bác sĩ Thành chia sẻ.
Hiệu quả trước mắt, nhiều tác dụng phụ về sau
Bác sĩ Thành cho hay một trong những tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng thuốc tránh thai trị mụn là bị rối loạn kinh nguyệt.
"Do mục đích sử dụng không phải là tránh thai nên có thể uống thuốc không đúng giờ, quên uống hay uống không đúng chỉ dẫn... Trong khi đó thuốc tránh thai là thuốc nội tiết nên đã dùng thì phải đúng phác đồ như người có nhu cầu tránh thai, nếu không sẽ gây rối loạn nội tiết, từ đó rối loạn kinh nguyệt, tác động tiềm tàng đến sức khỏe", bác sĩ Thành phân tích.
Bên cạnh đó, thuốc tránh thai đều được lưu ý khi sử dụng với những người dị ứng với thành phần của thuốc, có tiền sử thuyên tắc huyết khối, bệnh mạch máu, cao huyết áp, bệnh lý về tuyến thượng thận... Đặc biệt, đối với người thừa cân, béo phì cần lưu ý khi sử dụng vì có nguy cơ tăng đông máu cao.
Ngoài rối loạn kinh nguyệt, bác sĩ Phương Thảo còn cho biết uống thuốc tránh thai trị mụn còn có thể gặp các tác dụng phụ như đau đầu, rối loạn cảm xúc, tăng cân, buồn nôn, nám má, nguy cơ tim mạch...
Bác sĩ Thành khuyến cáo trước khi sử dụng thuốc tránh thai, cần được khám phụ khoa, xét nghiệm máu... để bác sĩ tư vấn loại thuốc hay phương pháp tránh thai phù hợp. Bên cạnh đó, sau khi sử dụng thuốc tránh thai sáu tháng nên đi khám lại sức khỏe để bác sĩ chuyên khoa đánh giá tình trạng, có bị ảnh hưởng tác dụng phụ hay không để có điều chỉnh kịp thời.
Riêng đối với các trường hợp mụn trứng cá kháng trị, hoặc nghi ngờ có liên quan nội tiết tố, bác sĩ Phương Thảo khuyến cáo người bệnh cần đến bệnh viện khám để tầm soát các xét nghiệm cần thiết trước khi điều trị cụ thể.
Bí quyết thuyên giảm mụn
Từng được mọi người mách bảo dùng thuốc tránh thai để trị mụn, chị B.N. (26 tuổi) đã nhiều lần có ý định làm theo chỉ dẫn này để trị mụn nội tiết "đeo bám" khuôn mặt chị kể từ năm lớp 9 khiến chị kém tự tin, mặt đối mặt trong giao tiếp. Chị N. cũng tự lên mạng tìm hiểu hiệu quả thuốc tránh thai trong việc trị mụn đến đâu, được mất ra sao.
Đắn đo giữa hiệu quả trị được mụn và hậu quả cho sức khỏe về sau, cuối cùng chị N. quyết định không uống. Thay vào đó, chị cố gắng giữ vệ sinh khuôn mặt sạch sẽ, ăn uống lành mạnh, cố gắng dành thời gian chạy bộ mỗi sáng. Dù mụn vẫn không thể hết sạch nhưng đã thuyên giảm phần nào.
