Mới đây, Tiến sĩ Phạm Vũ Hoàng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam tuy xuất hiện muộn so với các nước nhưng tăng nhanh và lan rộng. Hiện 6 vùng kinh tế - xã hội trong cả nước đều xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, đặc biệt tại đồng bằng sông Hồng và vùng miền núi trung du phía Bắc.
Số liệu mới nhất năm 2022 của Tổng cục Thống kê cho thấy tỷ số giới tính sinh là 112,1 trẻ trai trên 100 trẻ gái. Trong khi đó, tỷ số giới tính khi sinh vào năm 2006 là 109 bé trai/100 bé gái.
Tỷ số giới tính khi sinh (SRB) được xác định bằng số bé trai trên 100 bé gái được sinh ra sống. Tỷ số này thông thường là 104-106/100.
Trong báo cáo của Bộ Y tế, cả nước có 21 tỉnh, thành phố có tỷ số giới tính khi sinh cao hơn mức trung bình cả nước. Một số địa phương có tỷ số giới tính khi sinh cao như Sơn La (117/100), Nghệ An (116,6/100), Hà Nội (112/100)…
Theo ông Hoàng, mức độ mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam cao ngay từ lần sinh đầu tiên, cao hơn hẳn ở những lần sinh sau. Mức độ mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta cao ở những cặp vợ chồng có trình độ học vấn và điều kiện kinh tế khá giả.
Nguyên nhân của vấn đề này là do định kiến giới, tư tưởng "trọng nam khinh nữ"; xuất hiện từ khi chuẩn bị kết hôn đến khi có con, và thậm chí đến lúc qua đời.
Đám cưới tập thể tại Hà Nội năm 2022 (ảnh Nam Nguyễn)
Ngoài ra, việc lạm dụng khoa học kỹ thuật để lựa chọn giới tính thai nhi cũng góp phần làm mất cân bằng giới tính.
Hiện tượng mất cân bằng giới có thể tác động tới quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân. Nam giới bị dư thừa có thể phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời, trì hoãn hôn nhân hoặc sống độc thân.
"Dư thừa nam giới, thiếu hụt nữ giới sẽ khiến nhiều đàn ông phải sống độc thân", ông Hoàng chia sẻ.
Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, Việt Nam dự kiến sẽ có 1,5 triệu nam giới dư thừa vào năm 2034 và con số này sẽ tăng lên 2,5 triệu vào 25 năm sau đó.
Theo mục tiêu, đến năm 2030, Việt Nam sẽ đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên là dưới 109. Tổng cục Dân số nhận định mục tiêu này rất khó khăn, mỗi năm phải giảm 0,4 điểm phần trăm.
