Một số loại rượu được rao bán tại khu chợ truyền thống không có nguồn gốc, xuất xứ, nhãn hiệu đảm bảo an toàn - Ảnh: NGỌC NHI
Bên cạnh đó, nếu sử dụng rượu bia không đúng liều lượng sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy người dân cần lưu ý gì khi sử dụng rượu, bia?
Tù mù nguồn gốc, xuất xứ rượu bán
Những ngày cuối năm, theo ghi nhận của phóng viên, các "chợ rượu" tự nấu đang được mua bán khá rầm rộ tại các chợ truyền thống trên địa bàn TP.HCM.
Điển hình như ở các chợ Tân Định (quận 1), Tân Bình (quận Tân Bình), Phú Nhuận (quận Phú Nhuận), Thủ Đức (TP Thủ Đức), Gò Vấp (quận Gò Vấp), Nhật Tảo (quận 10)...
Tại các tiệm tạp hóa, nhiều tiểu thương chào mời các loại rượu được cho là của "nhà làm" với giá 8.000 - 10.000 đồng/chai từ 0,5 đến 1 lít.
Những loại rượu này không rõ nhãn mác, nguồn gốc, xuất xứ, uy tín của sản phẩm, chỉ dựa vào cam kết qua lời nói "Rượu gạo, rượu nếp nhà làm, uy tín, chất lượng". Rượu được đựng trong các chai nước suối, nước ngọt đã dùng hết hoặc đóng theo bịch tùy số lít mà khách muốn mua.
Khi được hỏi về nguồn gốc rượu, một tiểu thương tại chợ Tân Định nhanh nhảu cho biết: "Đây là rượu gạo nhà tự nấu, an tâm, bao ngon, chai nhỏ 500ml thì 20.000 đồng, mua nhiều lấy rẻ 18.000 đồng/chai thôi".
Theo quan sát của chúng tôi, rượu đựng trong vỏ chai nước ngọt, không nhãn mác, bao bì, thương hiệu, người mua chỉ dựa vào tiêu chí duy nhất là sự tin tưởng.
Một tiểu thương khác tại chợ này cũng rao bán rượu "nhà làm", chai lớn hơn với giá 45.000 đồng/1,5 lít, đi kèm với đó là những hứa hẹn giảm giá khi mua số lượng lớn.
Không chỉ có mặt tại các chợ và tiệm tạp hóa, những loại rượu "nhà làm" không nhãn mác còn được rao bán trên các trang web, mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử. Chỉ cam kết qua vài dòng quảng cáo như không pha trộn hóa chất, cồn công nghiệp, không gây khát nước, uống say không đau đầu..., rượu được bán với giá dao động từ 25.000 - 50.000 đồng/lít tùy theo nồng độ.
Rượu không nhãn mác được rao bán nhiều trên một số sàn thương mại điện tử - Ảnh chụp màn hình
Ham rẻ, nguy cơ mất mạng
Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Võ Hồng Minh Công - phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) - cho biết nếu dùng đúng liều chuẩn thì rượu bia sẽ tốt cho sức khỏe, đặc biệt là hệ tiêu hóa và tim mạch. Cụ thể, liều lượng chuẩn với sức khỏe chỉ nên uống 1 lon bia 330ml/ngày, rượu vang 150ml/ngày, rượu mạnh 50ml/ngày.
Tuy nhiên, các "bợm nhậu" thậm chí cả người đi ăn uống, liên hoan bình thường rất ít hoặc không ai uống theo liều chuẩn. Họ uống rất nhiều, vượt qua nhiều lần liều chuẩn. Như vậy sẽ ảnh hưởng đến tất cả các cơ quan, cơ quan nội tạng dạ dày, ruột, gan và thần kinh.
TS Công nhấn mạnh về lâu dài, uống quá nhiều rượu sẽ dẫn đến nhiều thương tổn. Các chất có hại thấm dần vào gan dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, ung thư gan. Trước đây, ung thư gan thường do vi rút viêm gan B và C gây ra, nhưng nay viêm gan do rượu bia dẫn đến xơ gan và ung thư gan cũng xuất hiện rất nhiều.
Những người nghiện rượu cũng dễ dẫn đến bệnh não mạn tính, triệu chứng suy nghĩ chậm chạp, tay chân run, đi đứng khó khăn. Điều đó không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến gia đình và mọi người xung quanh.
Theo TS Công, rượu có công thức là ethanol nhưng vì lý do nào đó sử dụng phải methanol (thực tế là cồn công nghiệp, mùi vị giống rượu) sẽ dễ có nguy cơ ngộ độc. Những năm gần đây, năm nào cũng có nhiều vụ ngộ độc rượu giả sản xuất từ cồn công nghiệp methanol.
Nếu uống phải rượu pha từ cồn methanol, nhẹ thì nhức đầu, ói mửa, mờ mắt, nặng hơn sẽ rơi vào tình trạng hôn mê, ngưng tim, ngưng thở. Tại các bệnh viện, bác sĩ phải lọc máu toàn diện cho người ngộ độc để thải rượu này ra càng nhanh càng tốt trong khoảng từ 24 - 72 giờ mới có thể hồi phục.
Tết Nguyên đán sắp đến, TS Công cũng khuyến cáo mọi người uống rượu bia thì không lái xe, đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác. Nếu uống thì nên uống đúng liều lượng, chọn rượu có nguồn gốc, xuất xứ chất lượng rõ ràng, uống rượu cho vui, đừng "không say không về".
PGS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội - cho biết vào dịp cận Tết nhu cầu về rượu lớn.
Do rượu tại các công ty có nhãn mác, bao bì được kiểm soát về an toàn có giá thành cao nên nhiều người vẫn lựa chọn rượu tự pha chế, rượu "nhà làm". Vì giá thành rẻ mà nhiều người bất chấp bán rượu tự pha công nghiệp có chứa cồn methanol gây ngộ độc, nguy hiểm đến tính mạng người sử dụng.
Để đảm bảo an toàn, ông Thịnh đề xuất cơ quan quản lý nhà nước cần quản lý chặt các loại rượu không rõ nguồn gốc, những loại rượu pha bằng cồn công nghiệp phải được xử lý nhanh chóng vì nó rất nguy hiểm và có thể gây tử vong cho người sử dụng.
Có thể phân biệt rượu ethanol và methanol?
TS Công cho hay đối với những người bán lẻ, rượu pha cồn công nghiệp bằng mắt thường khó có thể phân biệt được. Tuy nhiên đối với những người thường xuyên uống rượu, người ta có thể cảm nhận được nhưng đây cũng là việc không nên làm vì uống thử cũng gây ra những tổn thương cho cơ thể.
Còn theo PGS Thịnh, dựa vào hình thức bên ngoài có thể phân biệt: rượu người dân tự nấu sẽ có màu trắng đục như nước gạo pha loãng, rượu pha cồn công nghiệp thì trong suốt và giá thành cũng rẻ hơn.
Nhưng hiện nay vì để dễ dàng trà trộn vào thị trường, cũng có không ít loại rượu pha cồn công nghiệp được đầu tư hơn về hình thức, rượu trong suốt, thêm màu và mùi vị hấp dẫn, được đóng chai đẹp mắt và bán đắt như những thương hiệu rượu lớn, rượu ngoại nhập.
Hai trong ba người ngộ độc rượu ở Kiên Giang đã tử vong
