Kỳ 2: “Mục sở thị” các cửa hàng kinh doanh thuốc lá điện tử tại Hà Nội

Không bán buôn, chỉ bán lẻ

Truy cập vào các website bán thuốc lá điện tử như: https://thevapeclub.vn/, https://vapepro.vn/, https://vapechinhhang.com/vape-thuoc-la-dien-tu/… Người Đưa Tin quan sát thấy các trang web giới thiệu rất nhiều mặt hàng từ Vape, Pod 1 lần, các loại tinh dầu… 

Cùng với đó, trên trang web là những lời giới thiệu để thu hút người chơi như “Các sản phẩm tuyệt vời này sẽ phù hợp với tất cả mọi người từ những người mới đến những vaper chuyên nghiệp”. 

Tiếp tục trong vai của người cần mua số lượng lớn thuốc lá điện tử, chúng tôi đã liên hệ đến một số nhà cung cấp thuốc lá điện tử trên địa bàn Hà Nội. 

Liên hệ với số điện thoại 028 9995 xxx có trên website thevapeclup.vn, đầu dây bên kia là một giọng nữ, tại Tp.Hồ Chí Minh. Ngỏ ý muốn mua thuốc lá điện tử ngoài Hà Nội, cuộc gọi nhanh chóng được chuyển đến cho nhân viên của thevapeclup.vn có cơ sở ngoài Hà Nội. Nhân viên cho biết đơn vị có nhiều địa chỉ và đều có các mặt hàng như nhau. 

Trực tiếp đến địa chỉ tại Nguyễn Phong Sắc, Cầu Giấy, Hà Nội, Người Đưa Tin nhận thấy bên trong cửa hàng được sắp xếp, bài trí trưng bày rất nhiều mẫu mã của các loại thân máy, cây máy, tinh dầu thuốc lá điện tử. 

Một cửa hàng của Thevapeclup trên đường Nguyễn Phong Sắc, Cầu Giấy.

Trong vai khách hàng mua Pod 1 lần, nam nhân viên của thevapeclup.vn nhiệt tình giới thiệu các loại mẫu Pod một lần, cùng với đó là các chính sách kèm theo như: “mua 2 tặng 3”, có sạc được… Giá của Pod dùng một lần có giá từ 150.000 - 280.000 đồng/ 1 sản phẩm có nhiều vị như: trà xanh, dứa, dưa gang…

Với loại Vape thì nhân viên tại cửa hàng cho biết sẽ có nhiều giá khác nhau dao động từ 500 nghìn đồng đến 2 triệu đồng. 

Ngỏ ý muốn mua buôn với số lượng lớn, nam nhân viên không tư vấn được vì “chỉ quen bán lẻ”. 

Cửa hàng của Vapepro.vn trên phố Hà Nội.

Liên hệ thêm Vapepro.vn, với mong muốn mua số lượng lớn, tuy nhiên nữ nhân viên cho biết “bên em không bán sỉ”. Khi hỏi thêm về các mặt hàng thì nữ nhân viên chỉ nói “cứ tham khảo trên Vapepro.vn”. Nữ nhân viên cũng cho biết thêm có hai địa điểm “18 Nguyễn Thị Định”, “88A Nguyễn Hữu Huân”. 

Tìm đến địa chỉ 18 Nguyễn Thị Định, trước mắt PV là một cửa hàng khang trang, mặt tiền có biển hiệu Vapepro.vn. 

Ở đây, một nữ nhân viên bán hàng cho biết Pod 1 lần có nhiều loại, có loại 7.000 hơi hút giá 280.000 đồng, có loại mua 5 sẽ được tặng 1. Khi hỏi giá bán buôn, nữ nhân viên nói luôn “bên em không nhận sỉ”. 

Nhân viên tư vấn và cho biết không bán sỉ. 

Mang danh dưới mác các sản phẩm khác

Tìm hiểu thêm trên các nền tảng mua sắm mà nổi bật gần đây là TikTok Shop về việc kinh doanh thuốc lá điện tử, Người Đưa Tin nhận thấy khác với website hay các mạng xã hội, tại đây, các tài khoản mua bán tinh vi hơn rất nhiều. 

Tìm kiếm trên thanh công cụ từ khoá “thuốc lá điện tử” hay “vape” tại TikTok Shop, kết quả cho ra là “không tìm thấy sản phẩm”. 

Nhưng, khi tìm kiếm bằng tên các hãng thuốc lá điện tử, Người Đưa Tin nhận được rất nhiều kết quả về sản phẩm có hình ảnh hoặc tên sản phẩm tên bao bì giống với một loại thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, trên các sản phẩm được bày bán, tuyệt nhiên không có sản phẩm nào để những từ có liên quan như thuốc lá, vape, pod,... mà chúng được mang danh dưới mác các sản phẩm khác như, “xịt thơm miệng”, “máy điện tử cạo râu”, “máy xông tinh dầu trị liệu bằng hương thơm” hay “Bàn chải điện Sờ lim SE Bonus cho người lớn”, “áo thun cộc tay in hình Sờ-li-m”... 

Đối với các phụ kiện đi kèm được “đội lốt” thành các sản phẩm tiêu dùng thông dụng và đổi tên khác đi như: Bộ phận đầu lọc được đặt thành “lõi lọc không khí XL V2”, tinh dầu dùng để châm khói được đặt thành “tinh dầu thơm xe ô tô”...  

Thuốc lá điện tử trên nền tảng TikTok Shop mang danh dưới mác các sản phẩm khác.

Dù vậy, chỉ cần có chút hiểu biết về các sản phẩm thì người mua hoàn toàn biết đây là sản phẩm gì, đây cũng được coi là sự ngầm hiểu giữa người bán và người tiêu thụ mặt hàng này. 

Tuy nhiên, do nhiều hạn chế về các chính sách của TikTok Shop, sản phẩm được bày bán trong các cửa hàng không được đa dạng mẫu mã. 

Liên hệ với một chủ shop online tên B.P về thuốc lá điện tử không được bày bán trên cửa hàng, chủ shop này cho biết hiện không có, muốn tư vấn thêm thì liên hệ với shop qua qua tài khoản Zalo bằng số điện thoại. Cũng có những shop tư vấn rất nhiệt tình ngay và đưa ra những sự lựa chọn tốt nhất với yêu cầu của khách hàng.

Theo khảo sát của Người Đưa Tin, các shop bán thuốc lá điện tử trên sàn TikTok Shop được niêm yết giá công khai với mức giá bằng hoặc nhỏ hơn giá thành khi mua tại cửa hàng. 

Thậm chí, nhiều shop còn livestream trực tiếp để bán giảm giá các mặt hàng thuốc lá điện tử nhằm tăng số lượng đơn hàng. 

Và mặc dù không có trên TikTok Shop, nhưng những video, clip ngắn giới thiệu về các sản phẩm thuốc lá điện tử không thiếu trên trang chính của TikTok với những đường link dẫn sang các nền tảng khác như Facebook, Zalo… , những video đó có bình luận xin giá, lời ca ngợi về sản phẩm và thường thu hút lượng lớn người xem, có những video lên đến hàng triệu view. 

“Người bán có lời, người dùng hết hồn”

Khi tìm hiểu về thị trường sử dụng thuốc lá điện tử, PV đã liên hệ được một số người dùng đã hoặc đang sử dụng các loại hình của thuốc lá này. Hầu hết người dùng đều biết các tác hại và nguy cơ tiềm ẩn từ thuốc lá điện tử, song, việc dừng hút không phải lựa chọn của nhiều người vì nhiều lý do.

Tuấn (26 tuổi, Hà Nội) biết đến thuốc lá điện tử thông qua một người bạn, cộng với trước đó nam thanh niên này đã dùng thuốc lá truyền thống và người nhà kêu khó chịu mùi. Do đó, Tuấn đã chuyển sang dùng thuốc lá điện tử với lý do mùi dễ chịu hơn, thơm hơn. 

Theo lời của Tuấn, trung bình 1 tháng nam thanh niên này phải thay 4 đầu lọc (mỗi đầu lọc 70-80.000 đồng) và tinh dầu dùng cũng tùy loại dao động từ 200-300.000 đồng/1 lọ. 

“Ban đầu hút thì thấy mùi thơm hơn và hút đã hơn thuốc lá truyền thống. Thế nhưng, hút nhiều thì tôi thấy bị đau họng nhiều hơn, vì lạnh, có chất gì đó làm lạnh cổ họng. Sau sử dụng 1 năm đến nay tôi đã bỏ dùng thuốc lá điện tử”, Tuấn cho hay. 

Các sản phẩm được bày bán bắt mắt tại các cửa hàng kinh doanh thuốc lá điện tử.

Còn T.A (30 tuổi, Hà Nội) cho biết bản thân đã sử dụng thuốc lá điện tử được hơn 1 năm và hiện tại đã bỏ thuốc thành công. Giá một thiết bị dùng để hút rơi vào khoảng 1 triệu đồng cho toàn bộ phụ kiện để có thể sử dụng ngay theo tùy hãng và có thể tìm mua trên mạng hoặc ghé trực tiếp tại các điểm bán ngay giữa lòng thủ đô. 

A. chia sẻ rằng các loại thuốc lá điện tử rất dễ sử dụng, đặc điểm là rất gọn, nhẹ, dễ cầm, nhỏ gọn để mang đi. Khi hút có đủ vị tùy theo loại tinh dầu mà anh chọn, hút lâu cảm giác lâng lâng và kích thích.

A. cho biết đã lựa chọn bỏ hút thuốc lá điện tử do bản thân tự nhận thức được việc hút thuốc có hại rất lớn đến sức khỏe bản thân và những người xung quanh.

Khác với T.A, một người dùng khác tên Đ.H hiện đang làm trong môi trường xây dựng lại lựa chọn tiếp tục sử dụng thuốc lá điện tử. Đề cập đến chi phí để duy trì thói quen này, anh cho biết một tháng bản thân dành khoảng 500.000 đồng và số tiền này không phải là lớn so với mức sống của bản thân. 

Người dùng này đã sử dụng thuốc lá điện tử được 2 năm, anh không hút ở nhà và chỉ sử dụng khi đi làm hoặc gặp gỡ bạn bè. 

Đ.H cho biết, bản thân biết đến thuốc lá điện tử do lời giới thiệu từ bạn, tìm hiểu và mua dùng qua các trang mạng, dùng thử và thấy nhẹ hơn sử dụng thuốc lá truyền thống. 

Hiện tại bản thân Đ.H chưa có ý định bỏ do tính chất công việc thường xuyên thức đêm nên anh lựa chọn hút thuốc lá điện tử để giữ tỉnh táo thay vì uống café.

Có rất nhiều lý do để người dùng, đặc biệt là người trẻ tìm đến việc sử dụng thuốc lá điện tử thay vì các loại hình thuốc lá khác, như bị bạn bè rủ rê, lôi kéo để bắt kịp xu hướng giới trẻ, do đặc thù nghề nghiệp hay do áp lực cuộc sống… 

Khi được hỏi lý do, anh P.A.Q cho hay : “Tôi chọn hút thuốc lá điện tử vì muốn thử xem thuốc lá điện tử và thuốc lá thông thường khác gì nhau. Gia đình không biết chuyện tôi hút thuốc. Thời gian qua khi biết trong thuốc lá điện tử có chứa nicotine chất này có thể gây ra các bệnh về hô hấp, tiêu hoá, ung thư, nên tôi bỏ thuốc lá điện tử”. 

Nhiều người lựa chọn dùng thuốc lá điện tử bị bạn bè rủ rê, lôi kéo để bắt kịp xu hướng. 

Trong quá trình tìm hiểu, khảo sát Người Đưa Tin nhận thấy việc mua – bán thuốc lá điện tử diễn ra công khai, dễ dàng. Còn với người sử dụng, với mong muốn tìm cảm giác mới lạ, adua… nên đã không ngần ngại chi tiền để hút thử, từ hút thử trở thành những khách hàng thường xuyên, thân thiết của thuốc lá điện tử. 

Vậy khung hành lang pháp lý, chính sách quản lý thị trường thuốc lá điện tử trong nước đã đủ sức răn đe? Cần những chế tài như thế nào để hạn chế thấp nhất các sản phẩm này gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ trong độ tuổi đến trường? Mời quý độc giả đón đọc “Kỳ 3: Bảo vệ người tiêu dùng thế nào khỏi thuốc lá điện tử “bủa vây”?".

Thanh Lam – Phương Thảo – Phạm Tùng