Cách hồi sức tim phổi cho người đuối nước - Ảnh: Bệnh viện Nhi trung ương
Bác sĩ CKII Nguyễn Minh Tiến - phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng thành phố (TP.HCM) - cho rằng việc sơ cứu tại chỗ và đúng kỹ thuật cho người đuối nước là quan trọng nhất, quyết định sự sống còn hay di chứng não trên nạn nhân.
Nhanh chóng đưa nạn nhân lên bờ, xử trí ban đầu, đưa cấp cứu
Theo đó, phương pháp sơ cứu đúng là nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi mặt nước bằng cách đưa cánh tay, cây sào dài cho nạn nhân nắm, ném phao hoặc vớt nạn nhân lên.
Cho nạn nhân nằm chỗ khô ráo, thoáng khí khi đưa lên bờ. Nếu nạn nhân bất tỉnh hãy kiểm tra xem nạn nhân còn thở hay không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực, cụ thể:
Nếu lồng ngực không di động tức là nạn nhân ngưng thở, hãy tiến hành ấn tim ngoài lồng ngực ở nửa dưới xương ức, phối hợp ấn tim và thổi ngạt trong 2 phút rồi đánh giá nạn nhân có thở lại được không, môi có hồng không, có phản ứng khi lay gọi kích thích đau không?
Nếu không và phải tiếp tục các động tác cấp cứu này ngay cả trên đường chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế.
Nếu nạn nhân còn tự thở, hãy đặt nạn nhân ở tư thế an toàn là nằm nghiêng một bên để chất nôn dễ thoát ra ngoài nếu nạn nhân nôn ói. Cởi bỏ quần áo ướt và giữ ấm bằng cách đắp lên người nạn nhân chăn hay một tấm khăn khô.
Đặc biệt, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay cả khi nạn nhân có vẻ như bình thường hoặc đã hồi phục hoàn toàn sau sơ cứu, vì nguy cơ khó thở thứ phát có thể xảy ra vài giờ sau ngạt nước.
Mất thời gian vàng, não tổn thương, tử vong vì sơ cứu sai cách
Dù liên tục tuyên truyền hướng dẫn sơ cứu đuối nuối đúng như nêu trên nhưng theo bác sĩ Tiến, đến nay vẫn còn nhiều người hiểu sai hoặc áp dụng các phương pháp dân gian, truyền miệng, làm mất thời gian vàng cấp cứu, gây tử vong hoặc tổn thương não vĩnh viễn.
Thực tế phần lớn các nạn nhân bị ngạt nước khi đưa đến cấp cứu tại các bệnh viện là không được sơ cứu hay sơ cứu không đúng cách, dẫn đến tử vong hoặc di chứng não do thiếu oxy.
Điển hình là bỏ nhiều thời gian cho việc xốc nước. Động tác dốc ngược nạn nhân là không cần thiết và không nên thực hiện vì thường lượng nước vào phổi rất ít, chứ không phải phổi chứa đầy nước như người dân thường nghĩ.
Lượng nước rất ít này sẽ được tống ra ngoài khi nạn nhân tự thở lại. Ngoài ra, việc xốc nước còn làm chậm thời gian cấp cứu thổi ngạt và tăng nguy cơ hít sặc.
Một sai lầm cũng thỉnh thoảng gặp là cho trẻ nằm sấp trên cái lu được để rơm nung cháy bên trong, lăn lu qua lại nhằm mục đích “rút nước” trong cơ thể trẻ ra. Phương pháp này không hiệu quả, còn gây phỏng cho trẻ.
Không được cấp cứu thổi ngạt và ấn tim cho nạn nhân tại nơi xảy ra tai nạn, hoặc trong lúc vận chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế. Điều này làm cho não và các cơ quan thiếu oxy kéo dài, chết tế bào não dẫn tới tử vong và di chứng não nặng nề. Vì thế tốt nhất là phải cấp cứu, thổi ngạt ngay khi đưa đầu nạn nhân lên khỏi mặt nước trước khi đưa vào bờ.
Để phòng trẻ đuối nước, phụ huynh chú ý không để trẻ nhỏ một mình ở nhà, đậy kín các vật chứa nước trong nhà; không cho trẻ chơi một mình gần ao, hồ, kênh, rạch, sông, mà luôn có người lớn đi theo, nên hướng dẫn trẻ tập bơi; không cho bệnh nhân động kinh bơi.
Về phía nhà trường, tăng cường dạy các buổi ngoại khóa về phòng chống đuối nước, bơi lội an toàn và cần có sự giám sát của phụ huynh tại các bể bơi công cộng, ao, hồ, kênh, rạch, sông...
