Thiếu vắc xin trên quy mô toàn quốc, khi nào sẽ có lại?

Thiếu vắc xin trên toàn quốc

Theo PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, thời gian qua, có hiện tượng thiếu vắc xin trên quy mô toàn quốc.

Nguyên nhân của việc thiếu hụt vắc xin Chương trình tiêm chủng mở rộng có liên quan tới việc bố trí kinh phí mua vắc xin từ nguồn Chương trình mục tiêu (CTMT) Y tế - Dân số giai đoạn 2016-2020 (theo Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 31/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt).

Trong những năm gần đây, sự hỗ trợ nguồn lực từ GAVI (Liên minh vắc xin) và các tổ chức quốc tế có sự chuyển dịch cách thức hỗ trợ do Việt Nam nằm ngoài danh sách các nước có thu nhập thấp, kinh tế kém phát triển, một số loại vắc xin viện trợ cần phải đối ứng sau khi tiếp nhận.

Năm 2023, thực hiện Luật Ngân sách, các địa phương phải thực hiện các thủ tục mua sắm vắc xin từ ngân sách của địa phương, tuy nhiên gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, vướng mắc thủ tục đấu thầu, phê duyệt giá cũng như kinh nghiệm triển khai...

Các lãnh đạo Bộ Y tế trong cuộc gặp gỡ báo chí (Ảnh: PV).

Trước yêu cầu thực tiễn, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 10/7/2023, Quyết định số 931/QĐ-TTg ngày 05/8/2023 giao kinh phí để Bộ Y tế thực hiện mua tập trung các loại vắc xin, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 104/2016/NĐ-CP ngày 01 tháng 7 năm 2016. Hiện tại Nghị định sẽ sửa đổi theo hướng bố trí kinh phí của Trung ương để mua vắc xin. 

PGS Hồng cho biết đến tháng 8, Bộ Y tế mới được cấp kinh phí để mua vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

"Chúng tôi đã có kế hoạch cung ứng vắc xin từ năm 2022, cho nên số vắc xin được gối đầu sang năm 2023. Chúng ta thiếu vắc xin 5 trong 1 từ tháng 2, thiếu vắc xin DPT tiêm nhắc lại phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván (thời điểm 18-24 tháng).

Hầu hết vắc xin còn lại được cung ứng đến tháng 10. Hiện nay, chúng tôi ghi nhận tình trạng thiếu vắc xin hầu hết ở trên quy mô toàn quốc", PGS Hồng nói.

Ngày 15/12/2023, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã thực hiện tiếp nhận, bàn giao 490.600 liều vắc xin 5 trong 1 do Chính phủ Úc viện trợ, Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện các thủ tục tiếp nhận, kiểm định vắc xin, phân bổ cho 63 tỉnh/TP tổ chức tiêm chủng. 

Đối với vắc xin có khả năng sản xuất trong nước (10 loại vắc xin), Bộ Y tế đã rà soát các quy định của pháp luật và thực hiện mua theo hình thức đặt hàng (quy trình gồm 9 bước). Bộ Y tế đã thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt phương án giá tối đa, trên cơ sở đó Bộ Y tế sẽ phê duyệt phương án giá cụ thể. Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2023.

PGS Hồng cho biết: "Ngay sau khi có giá vắc xin, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ khẩn trương ký các hợp đồng cung ứng vắc xin. Hiện nay, các nhà sản xuất trong nước đã có cơ số vắc xin nhất định để giao ngay cho Viện khi hoàn tất các thủ tục tài chính".

Tiêm vét, tiêm bù khi có vắc xin

PGS Hồng cho biết, thời gian qua có hiện tượng thiếu vắc xin, nhưng số tiêm chủng trên quy mô toàn quốc vẫn đạt 66% tiêm chủng đầy đủ. Với tỉ lệ tiêm vắc xin 5 trong 1 đạt 52,6%.

Ngay sau khi vắc xin 5 trong 1 trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng được cung ứng, sẽ triển khai ngay tiêm cho trẻ chưa được tiêm mũi 1 vắc xin 5 trong 1.

"Ưu tiên trước cho trẻ có nhóm tuổi nhỏ nhất từ 2 tháng tuổi trước rồi mới đến những trẻ có tháng tuổi lớn hơn bao gồm cả những trẻ trên 12 tháng tuổi. Tiếp đó sẽ triển khai tiêm mũi nhắc cho những trẻ trên 12 tháng", PGS Hồng nói.

PGS Hồng cho hay, nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình Tiêm chủng mở rộng quý 1/2024 là có thể bao phủ lại tỷ lệ tiêm chủng phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, duy trì thành quả dày công vừa xây đắp, vừa duy trì trong rất nhiều năm vừa qua.

"Việc tiêm vắc xin chậm, tiêm vắc xin muộn, theo hướng dẫn của WHO cũng như của Việt Nam là điều không mong muốn xảy ra. Việc khẩn trương tiêm càng sớm càng tốt là vô cùng quan trọng", PGS Hồng nói.

Bộ Y tế cho biết để giải quyết căn cơ, lâu dài, Bộ Y tế đang phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tham mưu sửa đổi Nghị định số 104/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định về hoạt động tiêm chủng, trong đó cho phép bố trí ngân sách trung ương để đảm bảo kinh phí mua vắc xin cho chương trình tiêm chủng mở rộng.

Dự kiến tháng 1/2024, hoàn thành việc mua sắm các vắc xin đặt hàng trong nước (10 loại) trong tháng 12/2023 theo số lượng tỉnh, thành phố đề xuất nhu cầu đến tháng 6/2024. Theo đó sẽ đảm bảo hoạt động cung ứng vắc xin năm 2024 trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các đơn vị thực hiện cung ứng vắc xin theo các quy định hiện hành. Tiếp tục chỉ đạo các địa phương chủ động trong giám sát, phát hiện dịch và đáp ứng, triển khai các biện pháp về tiêm chủng vắc xin cho đối tượng nguy cơ cao tại ổ dịch để khoanh vùng, không để bệnh lây lan.