BS. Nguyễn Thành Khiêm, Khoa Phẫu thuật tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, mới đây các bác sĩ vừa điều trị cho bệnh nhân P.T.N (nam, 38 tuổi) có thói quen sử dụng rượu sớm từ năm 16 tuổi kèm theo hút thuốc lá (mỗi ngày trung bình 1 bao).
Một tháng trước khi vào viện, anh N xuất hiện tình trạng đau bụng vùng thượng vị âm ỉ kèm theo vàng mắt, vàng da tăng dần, gầy sút 5kg trong vòng 1 tháng.
Anh N đi khám và điều trị tại nhiều bệnh viện lớn ở Hà Nội và được chẩn đoán tắc mật do viêm tụy mạn. Sau một thời gian điều trị nội khoa nhưng tình trạng bệnh không tiến triển, gia đình tìm hiểu thông tin và đã đến phòng khám Khoa Phẫu thuật tiêu hóa - Gan mật tụy để thăm khám.
Người bệnh P.T.N vào viện với thể trạng gầy, da niêm mạc vàng đậm, đau nhiều ở vùng thượng vị lan sau lưng, ăn uống kém. Kết quả chụp cộng hưởng từ và cắt lớp vi tính cùng với siêu âm nội soi (2 lần) đều cho thấy có hình ảnh giãn ống tụy, sỏi tụy, giãn đường mật trong và ngoài gan, vùng đầu tụy xuất hiện khối không xác định.
Sau khi làm đầy đủ các thăm dò, các bác sĩ quyết định phẫu thuật cho người bệnh với chẩn đoán: tắc mật do viêm tụy mạn, sỏi tụy.
Sinh thiết tức thì hạch quanh đầu tụy cho kết quả là ung thư biểu mô tuyến di căn, do đó bệnh nhân được quyết định cắt khối tá tràng - đầu tụy, nạo vét hạch mở rộng. Kết quả giải phẫu bệnh khối tá tụy và tổ chức hạch quanh tụy là ung thư biểu mô tuyến tụy trên nền viêm tụy mạn tính, di căn 34 trên 78 hạch nạo vét được. Sau mổ, người bệnh được sử dụng hệ thống giảm đau đa mô thức, vận động hồi phục sớm và được điều trị phối hợp với các chuyên khoa dinh dưỡng, nội tiết. Bệnh nhân ổn định, ra viện vào ngày thứ 9 sau mổ và được hẹn khám lại để xét điều trị bổ trợ.
"Tuy phẫu thuật thành công nhưng tiên lượng trường hợp này sẽ rất nặng do tụy viêm đã ung thư hóa và di căn hạch", BS Khiêm đánh giá.
Theo bác sĩ Khiêm, ung thư tụy có tiên lượng xấu, mặc dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và giảm được tỷ lệ tử vong và biến chứng sau mổ, tỷ lệ sống sau 1 năm là 68%, 2 năm 46,7% và 5 năm là 18,7%.
Ung thư tụy ban đầu biểu hiện triệu chứng và biến đổi cấu trúc giống như những thay đổi trong viêm tụy mạn nên các triệu chứng lâm sàng và hình ảnh rất khó phân biệt.
Rượu được coi là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy mạn. Ảnh: Internet
Rượu được coi là nguyên nhân chính gây viêm tụy mạn
Theo BS Khiêm, viêm tụy mạn được coi là yếu tố nguy cơ phát triển ung thư tụy, tỷ lệ xuất hiện ung thư tụy ở bệnh nhân viêm tụy mạn là 1,8 - 3% sau 10 năm và 4% sau 20 năm.
Nguyên nhân dẫn đến viêm tụy thường là do nghiện rượu. Đây được coi là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy mạn.
Rượu gây kết tủa và làm tăng độ nhớt của dịch tiết tuyến tụy, dẫn đến sự phát triển của các nút protein trong các ống dẫn nhỏ của tụy, sau đó hình thành sỏi gây viêm và xơ hóa tiến triển, dẫn đến hủy hoại tế bào tụy ngoại tiết, tế bào hình sao và tế bào biểu mô ống tụy. Rượu cũng có thể kích hoạt sớm trypsinogen và các enzym tiêu hóa khác trong chính các tế bào tụy ngoại tiết, điều này dẫn tới quá trình tự phá hủy trong nhu mô tụy dẫn đến tình trạng viêm tụy.
Theo các bác sĩ, viêm tụy mạn thường tiến triển âm thầm, khi phát hiện, bệnh thường ở giai đoạn muộn. Vì vậy, chúng ta cần phải kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm. Đặc biệt là những bệnh nhân có nguy cơ như tiểu đường, kém hấp thu, bệnh nhân uống rượu nhiều năm... Khi phát hiện ra bệnh, người dân nên điều trị hoặc khám theo dõi tại các cơ sở chuyên khoa vì nếu không kiểm soát bệnh sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
